Dersimizin üçüncü haftasına hoş geldiniz.

Bu dersimizi değerler ve ahlak ilişkisine ayırdık. Türk Dil Kurumu Büyük Sözlük’ te (TDK, 2011) ahlak “bir toplum içinde kişilerin uymak zorunda oldukları davranış biçimleri ve kuralları” olarak tanımlanmaktadır. Konusu, insani duygular ve iç güçleri ile insan davranışları ve bu davranışların ilişkilerini incelemek olan ahlakın amacını insana nasıl yaşaması gerektiği bilgisini öğretmek, ona erdemleri kazandırmak olarak özetleyebiliriz.

Bu bölümde verilen tanımlar ışığında ahlak hakkında sorular soracağız, düşünceler geliştireceğiz ve birbirimizle paylaşacağız. Mesela;

İnsanlarda ahlak doğuştan gelen bir özellik midir? Yoksa iyi veya kötü olmayı tamamen çevremizden öğrenmeyi mi bekleriz?
Nasıl bir toplum hayalimiz var? Bu hayal doğrultusunda o toplumda yaşayan insanlar nasıl ahlaki tutumlar sergilemeli?

Bu soruların cevaplarını düşünerek aşağıdaki başlangıç videosunu seyredin, sonra etkinliklere geçin.

Etkinlik 3a: Ahlaki Değerler Doğuştan mı gelir?

Arapça "Hulk" kelimesinden türeyen ve "mizaç, karakter" anlamlarına gelen ahlak kavramı için İslam düşünürü Gazali "insanın nefsine yerleştirilmiş olan bir takım yeteneklerdir. Bu yetenekler herhangi bir zorlama olmadan kendiliğinden ortaya çıkar" demiştir. Bu düşünceden yola çıkarak ahlak için; insanın bizatihi kendisiyle, varlık alemiyle ve diğer insanlarla ilişkisini belirleyen değerler bütünüdür denebilir.

Bu etkinlikte önce paylaşılan videoyu seyredin sonra sorulan soruları cevaplayın.

Adım 1: Aşağıdaki videoyu izleyin.

Adım 2: Bu videoda anlatılanlar ışığında aşağıdaki soruları cevaplayın.

Soru 1. Sizce insanlardaki ahlaki özellikler doğuştan mı gelir?

Soru 2. Sosyal bir varlık olan insan diğer insanlarla etkileşimde bulundukça mı iyi veya kötü olmayı öğrenir?

Soru 3. İyi-kötü hangi ölçülere göre belirlenir?

Etkinlik 3b: Ahlaki Gelişim

İnsanların huzuru, mutluluğu ve yükselmeleri, Batıdaki gibi sadece teknolojik ve ekonomik gelişmişlikleriyle ölçülemez. İnsanların, gerek birbirleriyle gerekse toplumla olan ilişkilerini karşılıklı güven içinde, mutlu ve huzurlu sürdürebilmeleri için ahlak temeline dayalı bir yapıya ihtiyaçları vardır. Bu ihtiyaç günümüze kadar var olmuş, bundan sonra da hep var olacaktır. Çünkü ahlak, toplumun temelini oluşturur. Ahlak olmadığında, toplum hayatı da olamaz ve insanlar birlikte yaşayamaz (Güngör, 1997, s.18).

Bu düşünceye katılıyor musunuz? Geliştirdiğiniz düşüncelerle birlikte aşağıdaki adımları izleyerek etkinliği tamamlayın.

Adım 1: Aşağıdaki dosyayı indirin, makaleyi okuyun.

Ahlaki Gelişim.pdf

Adım 2: Okuduğunuz makale doğrultusunda aşağıdaki soruları yanıtlayın.

Soru 1. Ahlaki gelişim kuramları nelerdir? Açıklamalarını okuduğunuz kuramlardan hangisini destekliyorsunuz? Neden?

Soru 2. Ahlaki olgunluğu etkileyen faktörler nelerdir? Bunlardan hangileri size göre mutlaka olmalıdır? Neden?

Dersi Bitirirken

Değerli katılımcımız,

Öncelikle dersimize katılımınız için teşekkür ederiz. Önceden eğitim müfredatındaki vazgeçilmezlerden olan değerler eğitimi, 19. ve 20. yüzyıl başlarında modern eğitim anlayışının oluşum sürecinde etkili olan pozitivizm, gerçeklik ve değer arasında radikal bir ayırım yaptı. "Bilimsel olarak varlığı ispatlanabilen ve objektif olarak bilinebilen şey, sadece gerçektir. Değerlere bakıldığında onlar sübjektif duyuların bir ifadesidir ve bilimsel olarak ispatlanamaz. Bu düşünceye göre bizler, sadece mevcut beş duyumuzla elde ettiğimizi bilebiliriz. Görülmeyen, duyulardan geçemeyen gerçeklikler olabilir, fakat onlar bilinemezler, bu yüzden bizim bilgi alanımıza da giremezler" denildi(Balcı, 2009). Bu yüzden uzun süre müfredatta beklediği yeri bulamamış olan değerler eğitimi, toplumlarda baş gösteren ahlaki problemler sebebiyle yeniden gündeme gelmiştir.

Değerler eğitimin nihai amacı bireyin davranışlarını olumlu biçimde etkilemektir. Davranışların oluşmasında ise, değerlerin çok önemli bir yeri vardır. Çünkü bireylerin sahip oldukları değerler, onların davranışlarının şekillenmesine yardımcı olur. Bu sebeple, değerler ile eğitim öğretim faaliyetleri arasında çok sıkı bir ilişki vardır ve birbirlerinden ayrı düşünülemezler. Hatta değerler, eğitimin bütün alanlarında ele alınacak temel konulardan birisini oluşturmaktadır (Dönmez, 2010). Bugün değerler konusunda farklı düşünceler olsa da hemen hepsi de değerlerin yetişmekte olan nesillere aktarılması ve kazandırılması düşüncesindedir.

Günümüzde her şey hızlı ve sürekli bir değişimdeyken, bu durumdan Türk toplumunun değerleri de payını almakta ve bunun çok ciddi boyutta olduğu görülmektedir. Bu değişim, bilhassa çocuklarda ve gençlerde etkili olup, bunun sonucunda ailelerin işi iyice zorlaşmaktadır. Bir toplum değerlerinden uzaklaşmışsa, değerleriyle olan bağı kopmuşsa o toplumun ayakta durması zorlaşacaktır. Günümüz toplumunda da şiddet, sorumsuzluk, saygısızlık, hırsızlık, dolandırıcılık, sigara, alkol, madde bağımlılığı, kuralsızlık, bencillik, argo kelimelerin kullanılması gibi değerlerden yoksun olumsuz davranışların giderek yaygınlaşmasını engellemek için; sevgi, saygı, sorumluluk, hoşgörü, duyarlı olmak, çalışkanlık gibi değerlerin kazandırılmasında değerler eğitimi bir mecburiyet olarak görülmektedir. Gittikçe daha çok önem kazanan değerlerin, eğitimde uygun yöntem ve teknikler kullanılarak öğretilmesi gerekmektedir (Aladağ, 2009).

Dileriz eğitimden keyif almışsınızdır. Mutlu ve sağlıklı günler dileriz.